Nepotyzm i kolesiostwo w służbach mundurowych – problem, którego nie możemy ignorować

Niniejszym chciałbym zaprezentować wpis numer 150 opublikowany na blogu – Taki Jest Świat – serdecznie dziękuję za zaufanie i stale rosnące zainteresowanie publikowanymi tu treściami 🙂

Nepotyzm i kolesiostwo to zjawiska, które dotyczą niemal każdej dziedziny naszego życia, ale najmocniej rezonują one gdy dotyczą funkcjonowania służb mundurowych, oraz administracji publicznej. Niestety, nie zawsze mówi się o tym głośno, a wiele przypadków takich działań pewnie nigdy nie ujrzy światła dziennego. Warto jednak przyjrzeć się temu problemowi, zwłaszcza w kontekście funkcjonowania Polskiej Policji.

Koniecznie przeczytaj: W społeczeństwie nie ma miejsca na przemoc seksualną

Nepotyzm, czyli faworyzowanie krewnych i przyjaciół – wśród funkcjonariuszy Policji – może przybierać różne formy. Zdarza się, że osoby nie wykazujące się szczególnymi umiejętnościami, ani tym bardziej wiedzą, nagle otrzymują awans, lub zostają przeniesione do wydziałów słynących z faktu, iż praca tam bywa drobnostką, a otrzymywane wynagrodzenie jest odczuwalnie wyższe. 

Wiele wskazuje na to, że takie decyzje są podyktowane koneksjami i wpływami rodziny, a nie rzeczywistymi osiągnięciami.

Jednym ze znanych mi przykładów nepotyzmu w Policji może być sytuacja, gdy funkcjonariusz niedługo po kursie podstawowym otrzymuje przeniesienie do WTO, oraz wyższą grupę zaszeregowania. To wszystko w sytuacji, gdy na forum komisariatu pada informacja, że z uwagi na braki kadrowe wszystkie raporty zostają odrzucane, a przeniesienia są zawieszone do odwołania.

Inny przykład polegał na tym, że funkcjonariusz, który żył na walizkach: mieszkał w mieście A – jego rodzina, zaś w mieście B. Nie otrzymał zgody na przeniesienie przez blisko 8 lat służby. W tej samej jednostce pojawił się młody f-usz, który uzyskał zgodę na przenosiny do innego województwa jeszcze przed sporządzeniem raportu.

Kolejnym przykładem wartym podkreślenia jest to, że wśród 100 tysięcznej formacji funkcjonariusze z umocowaniem nie muszą być od razu być wypychani na inne, wyższe stanowiska. Wystarczy, że mają lepszy grafik podczas, gdy innym jest trudno załatwić zwykłe sprawy urzędowe z uwagi na przeładowany terminarz. Mogą odebrać urlop w dowolnym dla siebie i swoich rodzin terminie. Bardzo prozaiczne – uzyskują zgody na dodatkowe formy zarobkowania – podczas, gdy dla innych to niemożliwe.

Można spotkać się również z przypadkami, gdy niektórzy funkcjonariusze jeszcze na etapie szkolenia podstawowego posiadają szczególne przywileje, bez wysiłku zdają wszystkie egzaminy, podczas gdy reszta grupy cierpi i ledwo przędzie. To również może być wynikiem wpływów rodzin piastujących wysokie stanowiska.

Nie tylko Policja boryka się z problemem nepotyzmu. Zjawisko to jest również widoczne w innych służbach, gdzie na przykład już na etapie rekrutacji wyniki testów sprawności są traktowane bardzo specyficznie, jeżeli kandydat nie posiada się odpowiednich powiązań.

W administracji publicznej nepotyzm przejawia się poprzez obsadzanie stanowisk przez krewnych i znajomych polityków np. – prezesów spółek skarbu państwa, kierowników urzędów, czy naczelników ważnych instytucji.

Niestety, na chwilę obecną nie mamy skutecznych narzędzi do zwalczania nepotyzmu i kolesiostwa w służbach mundurowych i administracji publicznej. Konieczne byłoby zdecentralizowanie władzy, co jednak wydaje się nierealne. Ileż to razy byliśmy świadkami sytuacji, gdy wybuchła jakaś afera. Podczas jej trwania wychodziły na jaw powiązania między: prezesem spółki A – politykiem partii B. Czy kiedykolwiek coś z tą wiedzą zrobiono? Czy wyciągnięto wobec kogokolwiek konsekwencje? Nic bardziej mylnego! Sprawę zamieciono pod dywan, lub stosowano retorykę polegającą na spłyceniu całej dyskusji.

Warto zastanowić się, również – jak my sami byśmy postąpili, mając do dyspozycji władzę i możliwości?

Ważne jest jednak, aby nieustannie poruszać ten jakże trudny temat. Osób odważnie o tym mówiących nie powinno się traktować jako wrogów, czy jak osoby trędowate. Wyplenimy te chwasty poprzez podnoszenie tematu nepotyzmu i kolesiostwa w debacie publicznej, aby zwrócić uwagę na niekorzystne skutki takiego postępowania. Przecież to właśnie sprawne i efektywne funkcjonowanie służb mundurowych, oraz administracji publicznej leży w interesie ogółu obywateli. Poprzez umieszczanie na stanowiskach osób o niewystarczających kwalifikacjach – opierając się na powiązaniach rodzinnych, czy przyjacielskich – zamiast na kompetencjach, może dojść do osłabienia tych instytucji.

Ważne jest również, aby zwrócić uwagę na indywidualne postawy i wartości funkcjonariuszy, oraz urzędników, które mogą wpłynąć na redukcję nepotyzmu i kolesiostwa. Świadomość problemu i większa odpowiedzialność za własne decyzje mogą przyczynić się do ograniczenia tego zjawiska.

W dłuższej perspektywie konieczne są zmiany systemowe, oraz wprowadzenie jasnych kryteriów i procedur przy obsadzaniu stanowisk. Tak, aby zminimalizować wpływ nepotyzmu i kolesiostwa. Obejmuje to na przykład wprowadzenie jawnych konkursów na stanowiska kierownicze, z jasno określonymi wymaganiami i procedurami oceny kandydatów, a także wprowadzenie zewnętrznych mechanizmów kontroli decyzji personalnych.

Kontrola społeczna, jak również zaangażowanie mediów, organizacji pozarządowych i obywateli w nadzorowanie tego, jak obsadzane są stanowiska, może również przyczynić się do zmniejszenia skali negatywnych zjawisk. Wszystko to wymaga jednak konsekwentnego działania, oraz świadomości problemu zarówno wśród obywateli, jak i osób podejmujących decyzje o awansach i obsadzaniu stanowisk.

Zapoznaj się także: Nietypowe zagrożenia czyhające na funkcjonariusza Policji

Dziękuję, że przeczytałaś / przeczytałeś mój artykuł i proszę Cię bardzo o podzielenie się nim z Twoimi znajomymi. Im więcej osób z tego skorzysta, tym będę szczęśliwszy. I myślę, że im także może się on przydać. Dzielcie się na Facebooku, Instagramie, Twitterze, mailem – gdzie tylko chcecie i uznacie za stosowne. Zapraszam również do odwiedzenia mojego konta FB i zadawania pytań.

Do kolejnego!

Grafika pochodzi z: kurier obywatelski